Hürrem | Konular | Kitaplar

Pargalı İbrahim Paşa Kimdir

Hakkında iddialar çok olsada bilgi amaçlı olarak aşağıdaki yazıyı buradan paylaşmayı uygun bulduk.

Osmanlı Tarihi’nin altın çağı kabul edilen Kanûnî Sultan Süleyman Devri’nde yaşamış olan Pargalı İbrahim Paşa, Osmanlı Devleti’nin hem siyasi hem askerî hem de sanat alanlarında önemli roller oynamıştır. Kanûnî Sultan Süleyman’ın Veziriazamı olan İbrahim Paşa, çeşitli kaynaklarda Frenk, Pargalı, Makbûl ve Maktûl İbrahim Paşa isimleri ile anılmaktadır. Evvela bu elkabın nereden geldiklerini açıklamakta fayda var.

Makbul lakabı; Kanûnî Sultan Süleyman’a yakınlığı ile bilinen Pargalı İbrahim Paşa, Sultan’ın güven ve sevgisini kazanmış ve devlet kademesinde tarihte pek az örneği görülen bir hızla yükselmesinden dolayı,

Maktul lakabı; Boğularak öldürülmesinden dolayı, Pargalı denmesi; günümüzde Yunanistan sınırlarında kalan Parga köyünde doğmuş olmasındandır. Frenk lakabı ise ; Sadrazamlığı zamanında Mitoloji de “Üç Güzeller” ismiyle bilinen heykel grubunu Budin’den Sultanahmed Meydanı’na getirtmesinden dolayı verilmiştir. Bu durum o devirde pek uygun karşılanmamış, hatta Şair Figani bu durumu beğenmeyenlerin adeta sözcüsü olarak şu beyiti yazmıştır ;

” Dünyaya iki İbrahim geldi

Biri put kırdı, biri put dikti ” demek suretiyle İbrahim Paşa’yı hicvetmiştir.

İbrahim Paşa’nın hem özgeçmişini, hem kişiliğini, hem de devlete olan hizmetlerini anlatması bakımından en önemli kaynak; Lâtîfî ‘nin Enîsü’l-fusahâ ve Evsâf-ı İbrâhim Pâşâ başlıklı risaleleridir.

İbrahim Paşa’yı şu 3 ana başlık altında inceleyebiliriz.

1 ) PARGALI İBRAHİM PAŞA’NIN KÖKENİ,

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN İLE MÜNASEBETİ VE YÜKSELİŞİ ;

Lâtîfî’nin sunduğu bilgilere bakılırsa, Şehzade Süleyman Manisa Sancak Beyi iken,çıktığı kır gezisinde bir kemençe sesi duyar, kemençeyi kimin çaldığını merak eder ve kemençeyi çalan kişi ile tanışmak ister. Karşısına getirilen kişi köle İbrahim’dir. Şehzade Süleyman, İbrahim’den son derece hoşlanmıştır ve zaman içerisinde meclisinin ayrılmaz bir parçası olarak gördüğü İbrahim’i, sarayına sık sık davet etmeye başlamıştır. Bunun üzerine, İbrahim’i yetiştiren dul hanım, kölesini azad etmiştir. Böylelikle İbrahim, Şehzade Süleyman’ın maiyetine girmiştir. Prof.Dr.M.Tayyip Gökbilgin ise İslam Ansiklopedisinde verdiği bilgi de Kanuni Sultan Süleyman, İbrahim Paşa ile Küfe sancakbeyi iken tanıştığı tezini öne sürmüştür.

İbrahim Paşa’nın, Kanûnî Sultan Süleyman ile olan ilişkisi, onun yaşamının her yönünü belirlemiştir. Bunda, gerek askerî, gerek siyasi ve sanatçı kişiliği olsun, sultanın etki ve desteğinin büyük ölçüde belirleyici olduğunu görmek mümkündür. İncelenen kaynaklardan anlaşıldığı üzere, son derece hırslı bir kişiliği olan İbrahim’in, sultanla ilişkisinin, içsel bir boyutu olduğu kadar çıkara dayalı bir boyutu olduğu da gözardı edilmemelidir. Hammer, Osmanlı Devleti Tarihi’nde, “İbrahim’in etrafındakilere üstünlüğü, gençliği, seçkin terbiyesi, Padişah’ın kendisine olan teveccühü, her türlü rekabeti imkansız bıraktığını” belirtmektedir . Hammer’e göre, İbrahim’in üstün özellikleri nedeniyle Sultan Süleyman, onu kendisine ayrılmaz bir dost bellemiştir.

İsmail Hâmi Danişmend ise, İbrahim Paşa’nın Kanûnî Sultan Süleyman’la olan yakınlığının nedenini doğrudan irdelememektedir. Danişmend, İbrahim Paşa’nın bu hızla yükselişini onun özelliklerine değil, zekâsına, entrikacı oluşuna ve dalkavukluğuna bağlamaktadır.

İbrahim Paşa’nın hızlı yükşelişi, Koçi Bey Risalesi’nde de eleştirilmekte ve uygunsuz karşılanmakta hatta, o dönemde “âlemin ihtilaline” gösterilen nedenlerin başında sayılmaktadır

2 ) GÖREV, HİZMET VE ESERLERİ ;

Kanûnî’nin şehzade olduğu dönemden itibaren tanıdığı İbrahim Paşa, genel prosedüre aykırı düşecek kadar belirgin bir hızla, Has-odabaşı ünvanıyla Baş-mâbeyinciliğe atanmış ve buna İç-şahinciler Ağalığı görevi de eklenmiştir. Zaman içerisinde, veziriazam ilan edilen İbrahim Paşa, Anadolu Beylerbeyliğini de üstlenmiştir.

İbrahim Paşa, 1521′de Belgrad’ın Fethinde görev aldı. 1522′de Rodos seferine katıldı. 1523′te o zamanki usullere aykırı bir şekilde sadrazamlığa getirildi. 1524′te Kanuni’nin kız kardeşi Hatice Sultan ile evlendi. Mısır’da asayişi sağlamakla görevlendirildi ve kendisine Mısır Beylerbeyi unvanı verildi. Macaristan seferine katıldı ve Mohaç Meydan Savaşı’nın kazanılmasında önemli rol oynadı.

Daha sonra Anadolu’daki isyanları bastırmakla görevlendirildi. Anadolu’da aldığı tedbirlerle isyanları sona erdirdi. I. Viyana Kuşatması ile sonuçlanan 2. Macaristan seferine katıldı. Avusturya İmparatorunu Osmanlı Sadrazamına eşit sayan 1533 tarihli İstanbul Antlaşması’nın müzakerelerini yürüttü. Safevilere karşı düzenlenen Irakeyn seferine katıldı. Tebriz’i aldıktan sonra Kanuni’ni kuvvetleri ile birleşti ve Bağdat’ın fethinde görev aldı.

13 sene sadrazamlık yapan ve Farsça, Rumca, Sırpça ve İtalyanca bilen İbrahim Paşa, Günümüzde Türk ve İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılan İbrahim Paşa Sarayından başka, İstanbul,Mekke, Selanik, Hezergrad (Razgrad) İbrahim Paşa Camii ve Kavala’da cami mescid mektep medrese zaviye hamam ve çeşme gibi eserler inşa ettirmiş ve bunlara vakıflar tahsis ettirmiştir.

3 ) İBRAHİM PAŞA’NIN GÖZDEN DÜŞMESİ VE İDAMI ;

Kimi kaynaklarda, İbrahim Paşa’nın elde ettiği ayrıcalıklar sonucunda, pek çok kararı kendi başına buyruk verdiği savında bulunulmaktadır.

İbrahim Paşa’nın çöküşüne ortam hazırlayacak dört temel unsurdan söz etmek mümkündür. Bunların ilki Paşa’nın iktidar hırsıdır ki, yabancı elçilerin İbrahim Paşa’yla görüşmelerine ilişkin hazırladıkları raporlarda bu açıkça bellidir

2. Hürrem Sultan’ın İbrahim Paşa’yı kendisine bir tehdit olarak görmesi,

3. Defterdar İskender Çelebi’nin idam edimesi,

4. ise İbrahim Paşa’nın Bağdat’ta görevi esnasında Serasker Sultan sıfatıyla ferman imzalamasıdır.

İbrahim Paşa’nın iktidar sarhoşluğuna ilişkin pek çok örnek sunmak mümkündür. Kendisini sonsuz bir yetkiyle donatan padişahın adına yaptığı görüşmelerde İbrahim Paşa, bu iktidar hırsını açıkça ortaya koymaktadır. Farklı yabancı elçilerin raporlarında bu duruma pek çok örnek bulunmaktadır. Buna en çarpıcı örnek, İbrahim Paşa’nın Ferdinand’ın elçilerine söyledikleridir

” Bu büyük devleti idare eden benim; her ne yaparsam yapılmış olarak kalır; zira bütün kudret benim elimdedir: Memuriyetleri ben veririm; eyaletleri ben tevzî ederim; verdiğim verilmiş ve reddettiğim reddedilmiştir. Büyük pâdişah bir şey ihsan etmek istediği veya ettiği zaman bile eğer ben onun kararını tasdik etmiyecek olursam gayr-i vâki gibi kılınır; çünkü her şey harb, sulh, servet ve kuvvet benim elimdedir. (Uzunçarşılı)

Bu aktarımından anlaşıldığı üzere, genel kanı; Paşa’nın yönetimde çok etkin olduğu ve karar aşamasında tam bir yetkiyle donatıldığı yönündedir. Ancak İbrahim Paşa’nın kendisine, resmen sahip olduğu yetkilerin ötesinde bir konum biçtiği ortadadır

İbrahim Paşa’nın idamı bile ayrıcalıklıdır: Kanuni’yle birlikte akşam yemeği yedikten sonra Paşa, kendisi için sarayın harem dairesinde hazırlatılmış olan odada, âdet olduğu üzere başı vurularak değil, padişah soyundan olanlara -kanı akmasın gerekçesiyle- uygulanan biçimde boğularak öldürülmüştür. Galata’daki Canfeda Zaviyesine defnedilmiştir…


13 yorum

pargalı ibrahim paşa

İbrahim Paşa’nın idamı bile ayrıcalıklıymış vay be amma torpilliymiş ha!!! yahu insan bu insan! koyun mu boğazlıyosunuz? güya paşanın katlini haklı çıkarmak için söylenen bahanelere bakın,devlete o kadar hizmet et sonra teşekkür mahiyetinde haince katledilesin olacak iş mi bu? insanlığa sığar mı bu yapılan? madem ki kanun var o halde neden yargılanmıyor bu insan? neden padişahın hırsının kurbanı oluyor? osmanlının çökmesinin sebebi bu işte! kolay adam harcanması,rüstem paşa dururken ibrahim paşa cezalandırılıyor adalete bak! insanın zoruna giden:tarihte bu gibi yapılan haksızlıklara kılıf uydurulmaya çalışılması ama minare kılıfa sığmıyor işte! komik durumlara düşüyorlar.hangi kitapta yazar ki insan kendi evladına kıysın bunun maazereti olabilir mi yahu?islamiyetin hangi kanununa uyar bu durum bilen varsa izah etsin tabi yüzü hala kızarmıyorsa...

10.01.2013 - erol

CVP:pargalı ibrahim paşa

sen sanırım aynı dönemin avrupasında neler oluyor hiç araştırmamışsın :) bir de onları oku da göreyim..

diziye fazla kaptırma kendini.. yoksa böyle kabus dolu yorumlar yaparsın

15.01.2013 - kabus

o donemin avrupasinda neler

o donemin avrupasinda neler mi oluyor? cografi kesifler oluyor, ronesans hareketinin temelleri atiliyor, bizim ulu hakanlarimiz hamamda cariye kovalarken, dusup basini vurup olurken hem de!

16.01.2013 - Ziyaretçi

pargali

diziye kaptirmak mi bunlari sadece dizimi saniyorsunuz cok yazik .hepsi Gercek arastirin .surekli birbirlerini katletmisler Gerekce devlet yani TAHT...

17.01.2013 - Ziyaretçi

CVP:pargalı ibrahim paşa

Pargalı Şehzade Mustafayı tahta geçirerek Osmanlıyı çöküşten kurtarma çabasındaydı. Ama Hürremin fitnesine uyanlar Selimle Osmanlının çöküşüne önayak oldular.

19.01.2013 - Ziyaretçi

CVP:o donemin avrupasinda neler

vayyy. avrupa kendine bir tarih yazmış sizde yutmuşsunuz. gerçekten öyle mi bir araştırın? KATLİAM'dan geçen bir endülüs. birbirine girmiş avrupa.. osmanlıdan korkusa kendilerine farklı çıkış kapıları arayan sömürgeci zihniyet..

hamamda karı kovalamak sizin fantazilerinize fantazi katıyor olmalı.. bugün internete giren her 4 kişiden biri şuan internette porno siteleri kovalıyor.. dinime söven bari müslüman olsa..

19.01.2013 - yazık

CVP:CVP:pargalı ibrahim paşa

osmanlı çöküşteyse o dönem biz şimdi bitmişik be kardeş..

19.01.2013 - bitmişiz

yahu iktidar sarhoşu hırslı

yahu iktidar sarhoşu hırslı tamamda burda tek paşa mı suçlu ne zaman bir veziriazam krala denk sayılırda böyle bir anlaşmaya padişah imzasını atar bu sultan süleymanın yaptığı bir yanlıştır bu antlaşmayı imzaladysan adam nasıl konuşacak kralın elçileriyle .Ayrıca siteyi okuyorum da hep yabancı elçi raporlarının doğruluğunu tartışıp batı nın uydurması olarak adlandıryorsunuz bu elçi raporlarında da bir soru işareti koysanız ya ? haksız olarak sadrazamlığa getirildiyse rüstem paşa haksızlığın önde gidenidir hem sultan paşa nın zekasını görmüş ve yapacağına inanmış ki avrupa da Muhteşem ibrahim diye anılmış bir sürü başarılara imza atmış ülkeyi Yönetmişş devlette sanatın gelişmesine yardımcı olmuş bir adama haksız bir yerlere geldi denmesin yani.iskender paşa da orduyu gerçektende mahvetmiştir neden paşa nın suçu oluyor bu haa azil edilebilirdi idam da idam olmuş ayrıca siz hep demez misinz padişahın yaptığı idamlar kararlardan geçirilir die araştırılır diye o zaman şehzade mustafa nın katlinde araştrıldı yok mahkemede yargılandı diye yorumlanıyor da bu madde öylece yazılıyor buraya.. ayrıca gizlide yapılmadı herkese açıklanmış fermanla herkesin önünde gizli değil bu idam ! serasker sultan sebep derim ama onuda söyleyeli 2 3 sene geçer nedir sebep kesin tam bir sebep var mı şimdi paşa nın katlinde ?

19.01.2013 - Ziyaretçi

Pargalı İbrahim Paşa

O Dönemin Kuralları Her Ne kadar İnfazı gerektirsede Pargalı İbrahim gibi bir İnsanın infaz edilmemesi gerekirdi Ta ki o güne kadar Sultan Süleyman ın hayatını 5 kere kurtarmış İnsan Pargalı İbrahim + Pargalı İbrahim gibi başarılı bir vezir daha osmanlı tarihinde hiç görülmemiş Eğer Sultan Süleyman biraz sevseydi o gün Pargalıyı infaz ettirdiği gün nefes alıyorsa Pargalının sayesindeydi Tahttan inme Pahasınada olsa infaz Ettirmemesi Gerekirdi

20.01.2013 - Pargalı İbrahim Paşa

SIRF BİR İNSAN BEN RAHAT

SIRF BİR İNSAN BEN RAHAT OLAYIM DİYE TAHTAN İNMEYEYİM DİYE KADIN SÖZU DINLEYIP BUHALA GELEBILIYOSA VAY HALIMIZE SULEYMAN SULTAN DAHİ DEGIL BENCE YATACAK YERI OLMAYAN KENDI OGLUNU BOĞDURAN ACIMADAN CANA KIYAN SULEYMAN BEN ONUN ATALARIMDAN OLDUGUNU KABUL ETMIYORUM BÖYLE BIR INSANI

23.01.2013 - Ziyaretçi

ÖDÖNEMDE YAŞAMIŞ GİBİ

ÖDÖNEMDE YAŞAMIŞ GİBİ KONUSUYORSUN AYRICA O SİTE KOVALAYANLARIN İÇİNDE EMINIM SENDE VARSINDIR ARAŞTIRMACI OL BİRAZ HANGİ AKLA HANGİ HAKKA SIGAR KENDI ÖZ OĞLUNU YADA BASKA BIR INSANI HIRSLARI UGRUNA OLDURMEK BİRDE SU VAR PADIŞAHLARIN HAREMLERI HEP KALABALIKMIS BUNU HERKES BILIR VE SÖYLER NEDEN BÖYLE ŞEYLERI KABUL ETMIYOSUNUZDA BU INSANLARIN SİZLERİ KURTARAN VASFİNA SOKUYORSUNUZ ASLA KABUL ETMIYORUM BÖYLE BIR YONETIM SEKLINI OSMANLININ ÇÖKME SEBEBİDE BU TAHT KAVGALARI ZATEN

23.01.2013 - Ziyaretçi

Osmanlıda yargılama varmıydı

Gerçekten Osmanlıda yargılama varmıydı? Mesela Pargalı İbrahim paşa iddia edilen suçlarından dolayı mahkeme huzurunda yargılandımı? Suçlamalara karşı kendini savundumu? İdam edilirken suçunu biliyormuydu? İdamı ansızın mı geldi? İdamına kim ve hangi gerekçelerle karar verdi? Aynı şekilde Şeehzaade Mustafa niçin boğduruldu? Sırf Hürrem Sultanın çocuklarından birisi padişah olsun diye komplolar düzenlenerek mi katledildi? Katlline kim hangi gerekçelerle karar verdi? Bunların tarihi kayıtları varmı? Padişahın şeyhülislama sorması ve şeyhülislamın da padişahın isteği doğrultusunda hiç bir iddianame hazırlamadan yargılama sorgulama yapmadan, savunma almadan kişinin katline nasıl cevaz veriyor? Bu uygulama islamın kuranın hangi hükmüne uygundur? Osmanlı islam hukukuyla idare edilen bir yönetimmiydi? Bu soruların ciddi olarak araştırılması gerekir.

23.01.2013 - Ziyaretçi

CVP:SIRF BİR İNSAN BEN RAHAT

bir kadın sözü dinleyen sizsiniz. meral okyaın başlattıgı seneryoya kanıp tarihi yargılıyorsuınuz. gerçek entrikacılar içimizde tarihte değil

31.01.2013 - gerçek

Konular